08:18 EDT Thứ năm, 28/03/2024
CHUNG TAY PHÒNG CHÓNG DỊCH BỆNH COVID-19, HÃY THỰC HIỆN TỐT 5K: KHẨU TRANG - KHỬ KHUẨN - KHOẢNG CÁCH - KHÔNG TẬP TRUNG - KHAI BÁO Y TẾ

Danh mục

Liên kết Website

Thống kê

  • Đang truy cập: 6
  • Hôm nay: 1893
  • Tháng hiện tại: 20704
  • Tổng lượt truy cập: 1725896

DÒNG HỌ BÙI ĐỨC THỌ

Đăng lúc: Thứ năm - 25/08/2016 10:01 - Người đăng bài viết: admin2
Họ Bùi là dòng họ khá đông ở La Giang - Đức Thọ, có nguồn gốc không đồng nhất và phân bổ tại nhiều địa bàn của huyện như các xã Bùi xá, Đức Đồng, Đức La, Đức Long, Đức Thịnh, Tùng Ảnh, Thị trấn Đức Thọ…
Bến Tam Soa

Họ Bùi là dòng họ khá đông ở La Giang – Đức Thọ, có nguồn gốc không đồng nhất và phân bổ tại nhiều địa bàn của huyện như các xã Bùi xá, Đức Đồng, Đức La, Đức Long, Đức Thịnh, Tùng Ảnh, Thị trấn Đức Thọ…

Dòng họ Bùi gốc bản địa có từ thời Việt cổ ở xã Cổ Quyết Việt (Sau này là Việt Yên Hạ, Yên Toàn, Yên Trung. Nay thuộc Đức Yên, Tùng Ảnh, Thị trấn Đức Thọ). Thủy Tổ của họ này là Bùi Lạo (Gọi là ông Hư Vô), truyền đến nay đã trên 20 đời. Theo gia phả, đến đời thứ tư có Bùi Tụy làm đến Thượng thư Bộ Hộ em là Bùi Khảm làm đến Thượng thư Bộ Binh. Dòng họ này thời Nho học có đến 10 người đỗ Hương cống, Cử nhân, là: Bùi Công Đán, Bùi Công Trung, Bùi Sĩ Liêm, Bùi Hi (Tức Bùi Đình Nho), Bùi Truyền, Bùi Nham, Bùi Đô, Bùi Diệp, Bùi Thọ (Sau đổi thành Bùi Thứ), Bùi Ân (Sau đổi thành Bùi Viết Tâm).

Dòng họ Bùi từ ngoài Bắc di cư vào đây là họ Bùi gốc Phí. Đời Trần, có quan An phủ sứ Diễn Châu Phí Mạnh, sinh con trai là Phí Mộc Đạc; năm 1304 đời Trần Anh Tông Mộc Đạc đổi họ Phí thành họ Bùi thi đỗ Tiến sĩ, làm quan tới Thượng thư Bộ Lại. Bùi Mộc Đạc có con trai là thứ là Bùi Quốc Hưng sinh ra Bùi Bị. Bùi Bị theo Lê Lợi vào Nghệ An lập căn cứ kháng Minh. Năm 1425, nghĩa quân tiến vào An – Tịnh (Nghệ An – Hà Tĩnh) theo đường Thượng đạo. Ông tập trung đại quân ở đây để tiến đánh quân Minh. Trên đường đuổi đánh quân giặc, nghĩa quân đã gặp bà Hoàng Thái Hậu Trần Thị Ngọc hào và Công chúa Huy Chân trong dinh cơ và trang trại của bà ở núi Cốc, núi Trà (còn có tên gọi là núi Bạc – Thuộc Đức Thọ). Cảm phục trước đức độ, tài năng, chí khí dân tộc, lòng yêu nước của bà; tướng Bùi Bị chỉ huy nghĩa quân về bẩm báo sự tình với nhà vua. Lê Lợi đã cho mời bà và Công chúa tới thành Lục Niên (Trên núi Thiên Nhẫn thuộc Đức Thọ) yết kiến. Vua thấy Công chúa Huy Chân thông minh, kiều diễm, đoan trang đem lòng yêu mến! Lấy làm Cung Phi và lập điện Phượng Hoàng ở làng Kinh Kỵ (Thuộc Thượng Long, Đức Long, Đức Thọ) cho bà ở. Công chúa Huy Chân lấy vua Lê sinh hạ được một người con gái là Công chúa Trang Từ, hiệu là Ngọc Châu. Sau này, công chúa Trang từ được gả cho con Bùi Bị là Bùi Ban. Bùi Ban sinh ra Bùi Văn Khanh, từ đó nối đời con cháu họ Bùi gốc Phí ở nơi này.

Họ Bùi ở thôn Kinh kỵ, xã Đức Long được tính từ thời Bùi Thế Vinh (TK. XVI), là Hậu duệ đời thứ 6 tính từ Bùi Văn Khánh. Bùi Thế Vinh trở thành Thủy Tổ trực tiếp của chi họ này, làm quan đến Vệ đô Điện tiền, tước Định Minh bá. Đời thứ 11 (Tính từ Bùi Thế Vinh) trong họ có Bùi Tăng được thăng Kiệt trung Tướng quân. Con Bùi Tăng là Bùi Văn Khuê làm Đề lại huyện, năm 1802 chấp bút viết Gia phả họ Bùi, sau đó có Bùi Huy Chương viết tiếp truyền dến ngày nay.

Họ Bùi ở xã Đức La, theo Gia phả đến đây đã hơn 400 năm. Thủy Tổ là Bùi Cảnh Quang từ Bắc vào đất Hương Sơn cư trú, sau chuyển về xã Thược Dược, nay là đất Mĩ Xuyên (Đức Lập). Con trai là Bùi Cảnh Huy ở đây một thời gian rồi chuyển đến Cồn Soi ở phía nam Thành Rum, sau khi mất được phong làm Thành hoàng làng Tường Xá (Nay là xã Đức Châu). Bùi Cảnh Huy sinh ra Bùi Cảnh Khánh. Bùi Cảnh Khánh sinh ra ba con trai là: Bùi Cảnh Tranh, Bùi Cảnh Long, Bùi Cảnh Lân về sau rời Tường xá về Đức La và trở thành Thủy Tổ trực tiếp của ba chi họ Bùi trong vùng.

Họ Bùi ở xã Yên Đồng, nay thuộc xã Tùng Ảnh, có Thủy Tổ là Sùng Lễ Bá (Không rõ tên, nguyên gốc, hành trạng). Trưởng của chi họ này đến đời thứ tư là Bùi Bật Trực (? – 1786), làm tới chức Thái bộc Tự khanh. Đến đời thứ 6 có cha con, ông cháu Bùi Quốc Toại, Bùi Du Nghị, Bùi Dương Lịch, Bùi Thức Kiên cùng đỗ đạt cao.

Nhìn chung họ Bùi Đức Thọ khá đông đúc và có truyền thống Nho học. Trong họ có bốn vị Đại khoa được ghi tên sử sách (Bùi Dương Lịch, Bùi Đình Bảo, Bùi Thúc KiênBùi Ước). ở Đức Châu còn có lăng mộ “Tiền Lê triều Tiến sĩ Hữu tham nghị, Nhĩa Lâm nam Bùi Tiên sinh”. Những người này không rõ tên và không thấy chép trong Đăng Khoa lục. Cùng với các Tiến sĩ còn có chín Hương cống  thời Lê (Bùi Thúc Ngật – Đức Đồng; Bùi Đình Thảo, Bùi Đình Vĩ, Bùi Nguyễn Chung, Bùi Quốc Toại, Bùi Bật Trực, Bùi Du Nghị, Bùi Hoàng Hướng, Bùi Quốc Kỉ -  Đều thuộc Tùng Ảnh ngày nay); và 11 Cử nhân thời Nguyễn (Bùi Bình – Đức Thịnh; Bùi Văn Tân, Bùi Đức Mậu, Bùi Văn Hải, Bùi Văn Huấn, Bùi văn Phái, Bùi Trí, Bùi Thức bành, Bùi Thức Tùng – Cùng xã Tùng Ảnh; Bùi Đình Thanh, Bùi Xuân Vinh – Thị trấn Đức Thọ; còn có Bùi Sằn – Đầu TK. XVI, không thấy chép ông đỗ đạt gì nhưng làm quan tới Hành khiển (Ngang Tể tướng) là nhà sư phạm nổi tiếng).

Ngày nay, họ Bùi Đức Thọ có cán bộ lão thành cách mạng tiền khởi nghĩa – Đảng viên 30 – 31: Bùi Đắc Gia (Thị trấn Đức Thọ), được truy tặng Huân chương Độc lập hạng Ba “Đã có công lao đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và Dân tộc”. Những nhà thơ, nhà văn như Xuân Hoài (Tên thật là Bùi Xuân Huyến), Đình Kinh (Tên thật là Bùi Đình Kinh) – Cùng quê Thị trấn, Đức Thọ. Các Nhà nghiên cứu: Bùi Việt Thắng, Bùi Đình Phong – Cùng quê Tùng Ảnh, Đức Thọ; Một số vị là Giáo sư, Tiến sĩ , Nhà giáo Nhân dân, Tướng lĩnh: Bùi Thanh Duyến (1940) Đức La – Thiếu tướng. P. GS. Tiến sĩ – Khoa học Quân sự - Hiệu trưởng trường quân sự chỉ huy kỹ thuật – Thông tin. Bùi Ích Kim (1953) Tùng Ảnh. GS. Tiến sĩ – P. Viện trưởng viện dinh dưỡng – Chủ tịch Hội an toàn thực phẩm Việt Nam. Bùi Thị Mai Hoài (1972) Yên Hồ. P. GS. Tiến sĩ – Trưởng bộ môn Tài chính – Tiền tệ - Trường Đại học kinh tế Hồ Chí Minh. Bùi Thế Duy – Yên Hồ. P.GS – Tiến sĩ – Chủ nhiệm khoa CN – TT – Trường ĐHCN – ĐHQG Hà Nội. Bùi Thân (1931)Tùng Ảnh – Nhà giáo Nhân dân. Bùi Thúc Dưỡng – Tùng Ảnh. Thiếu tướng - Học viện Bộ Quốc phòng – Trưởng khoa CSQS. Bùi Như Nho (1943)  Đức Thủy. Thiếu tướng - Ủy viên Thường trực UBKHKT Quân ủy TW…

Họ Bùi Đức Thọ có các mẹ Việt Nam Anh hùng: Bùi Thị Niềm – Bùi Xá; Bùi Thị Châu – Đức An; Bùi Thị Tâm – Đức Đồng; Bùi Thị Châu – Đức Long; Bùi Thị Khai và Bùi Thị Lục – Đức Thịnh; Bùi Thị Em – Đức Yên; Bùi Thị Cung và Bùi Thị Em – Thị trấn Đức Thọ.
 
Bùi Chí Thành – Họ Bùi Đức Thọ

Nguồn tin: Tư liệu Bùi Thiết - Huyền Ly "Đức Thọ đất và người - các dòng họ"
Đánh giá bài viết
Tổng số điểm của bài viết là: 46 trong 10 đánh giá
Click để đánh giá bài viết
 

Thư viện hình ảnh