HỌ BÙI Ở XÃ THUẦN THIỆN, HUYỆN CAN LỘC, TỈNH HÀ TĨNH

Đăng lúc: Thứ bảy - 25/03/2017 09:53 - Người đăng bài viết: admin2

Căn cứ vào một số tư liệu lịch sử như Hà Tĩnh phong thổ ký, Can Lộc huyện phong thổ ký, Địa chí huyện Can Lộc, Dư địa chí xã Thuần Thiện, tư liệu dòng Họ Bùi Việt Nam, Gia phả Họ Bùi đại tôn ở phường Đậu Liêu thị xã Hồng Lĩnh, các sắc phong của các triều đại phong cho hai vệ tướng họ Bùi, sách Lịch triều hiến chương loại chí thì Bùi Văn Sưu, sinh 1703 là anh ruột của Bùi Văn Cầu (1706) ở xã Thuần Thiện - huyện Can Lộc - Can Lộc - Hà Tĩnh, là cháu đời thứ 6 của Đức Tổ Bùi Quang Du [1] cửa đình tại họ Bùi Cầm Hổ phường Đậu Liêu thị xã Hồng Lĩnh năm 1624 di cư vào vùng đất thuộc tả ngạn sông Minh Giang (sông Nghèn) để di cư lập nghiệp.

Cây cao bóng cả sum suê. Lá rơi về cội, người về tổ tông

Từ khi ông tổ họ Bùi Thuần Thiện về sinh cơ lập nghiệp ở vùng này đến khi hai vị tướng quân Bùi Văn Sưu, Bùi Văn Cầu được sinh ra đã là 3 đời. Theo gia phả, họ Bùi ở đây là đời thứ 18 của Đức Tổ Bùi Cầm Hổ. Năm 1703, Bùi Văn Trừu, đời thứ 4 của Đức Tổ Bùi Quang Du sinh hạ được Bùi Văn Sưu, đến năm 1706 sinh hạ được Bùi Văn Cầu.

Lúc còn nhỏ hai anh em chăm chỉ học hành, đọc sách binh pháp, lớn lên cả hai đều khôi ngô tuấn tú, nổi tiếng về con đường võ nghiệp. Sinh ra và lớn lên trong một giai đoạn lịch sử hết sức phức tạp, nhà Lê đang mất dần quyền lực vào tay Chúa Trịnh, trong nước thì các cuộc nổi dậy của nông dân nổ ra khắp nơi, giặc phương Bắc tìm cơ hội để đánh chiếm nước ta, ở miền Nam là sự chống lại của Chúa Nguyễn và các nước Xiêm La - Chân Lạp … Để giúp vua giữ nước và mở rộng bờ cõi, hai Bùi Tướng Công đã ngày đêm tập luyện binh pháp nuôi ý chí tòng quân giết giặc. “Vốn nhà dòng dõi cung tên”, hai ông đã trở thành 2 vị tướng tài giỏi trong quân đội triều đình Lê - Trịnh. Nhận lệnh của triều đình, hai ông cùng với quan văn Tống Danh Thắng ở Thanh Chương, Nghệ An dẫn quân vào Đằng Trong tiến đánh vùng đất từ Huế đến Quy Nhơn.

“Kìa đâu binh lửa đùng đùng
Lá cờ nhuộm kiếm ngọn đòng pha sương
Nghĩ đôi đường vì nhà vì nước
Bóng ngựa dù anh trước em sau”.

Hai vị quan tướng chỉ huy, thế mạnh như sấm sét, đánh 5 trận đầu đều thắng lớn, bắt sống tướng giặc là Lý Lục Chu giao nộp triều đình, tiếng tăm vang trong 4 cõi. Nhà vua mở yến tiệc chúc mừng và ban phong chức tước Đô Điểm kiếm phúc nham hầu Bùi Văn Sưu và Đô chỉ huy sứ cường nghĩa hầu Bùi Văn Cầu. Đô Điểm Kiểm là một chức quan Võ thuộc nhánh nhị phẩm, đứng sau thái sư Đô chỉ huy sứ là một chức quan võ chỉ huy đạo quân của triều đình. Đồng thời, triều đình cho phép hai ông về quê tự chọn đất, tự đo đạc làm vườn ở và lập từ đường. Hai ông đã chọn vùng đất địa linh nhân kiệt sơn thủy hữu tình tại Thuần Chân xã Nội nay là xã Thuần Thiện để sinh cơ lập nghiệp.

Về quê được một thời gian, hai ông tiếp tục nhận lệnh triều đình vào Quy Nhơn - Bình Định. Trong trận thủy chiến ác liệt, hai anh em đã anh dũng hy sinh “Trời mênh mông mười hai bến nước/một con thuyền trôi dạt về đâu?”. Sau khi tử trận, con cháu không rõ chiến thuyền của hai ông trôi dạt về đâu và thi hài được chôn cất nơi nào. Sau khi mất, triều đình đã ban cấp sắc phong thành hoàng làng, giao cho nhân dân thờ tự và tổ chức tế lễ theo nghi lễ của đất nước. Nhân dân làng Thuần Thiện xã Nội Can Lộc nay là xã Thuần Thiện huyện Can Lộc thờ hai vị Tướng công Họ Bùi và hai vị tiến sỹ dòng họ Lê tại đình Đụn. Về sau, đến đời nhà Nguyễn, để ghi nhớ công lao của hai vị Tướng quân Bùi Văn Sưu và Bùi Văn Cầu, các triều vua nhà Nguyễn đã ban cấp sắc phong vào thời vua Vua Thành Thái, Vua Duy Tân, Vua Khải Định.

Vua Thành Thái: Phiên âm “Hà Tĩnh tỉnh, Can Lộc huyện, Thuần Chân thôn phụng sự Đô Điểm kiểm phú nham hầu, Đô Chỉ huy sứ cường nghĩa hầu Bùi Tướng quân chi thần hộ quốc tý dân niệm tứ linh ứng lai vi hữu dự phong tứ kim phi thừa cảnh mệnh diến niệm thần trước phong vi đoan túc dự bảo trung hưng chi thần chuẩn y cửu phụng sự bảo ngã lê dân, khâm tai” (Thành Thái nhị niên, nhị nguyệt, nhị thập nhật. Thành thái năm thứ 2 ngày 20 năm 1890 tháng2.)

Sắc của Vua Duy Tân “Hà Tĩnh tỉnh, Can Lộc huyện, Thuần Chân thôn tòng tiền phụng sự đoan túc bảo trung hưng Đô Điểm kiểm phú nham hầu Bùi tướng quân chi thần, đoan túc dực bảo trung hưng, Đô Chỉ huy sứ cường nghĩa hầu Bùi Tướng quân chi thần, đôn ngưng dực bảo trung hưng đương cảnh thành hoàng lý vực chi thần tiết kinh ban cấp sắc phong chuẩn kỳ phụng sự. Duy Tân nguyên niên phổ quang đại lễ long đăng trật, đặc chuẩn y cửu phụng sự, dụng chí quốc khánh nhi thần từ điển khâm tai”
( Duy Tân tam niên, bát nguyệt, thập nhất nhật- Duy Tân năm thứ 3 tháng 8 ngày 11 (1909)
* Sắc của Vua Khải Định: ‘ Sắc phong cho thôn Thuần Chân, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh
Từ trước phụng thờ nguyên tặng đoan túc diệc bảo trung hưng Đô Điểm kiểm – phú nham hầu Bùi Tướng quân chi thần, Đô Chỉ huy sứ cường nghĩa hầu Bùi Tướng quân chi thần tôn thần giúp nước bảo vệ nhân dân hiện rõ linh ứng, đã ban cấp sắc phong chuẩn thờ, nay nhân ngày lễ tứ tuần đại khánh tiết của trẩm được ban bảo chiếu ơn sâu, lễ trọng nâng bậc gia tặng quang ý trung đẳng thần đặc chuẩn phụng thờ và nêu rõ lệ tế tự”.
(Khải Định năm thứ 9 tháng 7 ngày 25 (1924)

Tháng 1 năm 2013, Nhà thờ Bùi Văn Sưu và nhà thờ Bùi Văn Cầu được UBND tỉnh Hà Tĩnh ra Quyết định công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.
Như vậy Đức Tổ họ Bùi xã Thuần Thiện Bùi Quang Du về sinh cư lập nghiệp tại xã Thuần Thiện năm 1624, tính đến nay (2016) là 19 đời 392 năm. Nhờ ơn đức Tổ cao dày, con cháu dòng họ Bùi xã Thuần Thiện, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh có 167 hộ, 417 đinh, 765 nhân khẩu.

Trong 2 cuộc kháng chiến chống Mỹ và chống Pháp có 8 liệt sỹ, 12 thương bệnh binh. Cán bộ quân đội cấp tá có 1; cán bộ công an nhân dân cấp trung tá 1. Tính đến nay (2016) dòng họ có 4 người học hàm thạc sỹ, 2 doanh nghiệp là Công ty TNHH xây dựng Thành Tâm của ông Bùi Văn Nguyên; Doanh nghiệp vận tải Bùi Văn Thọ.

Con cháu họ Bùi xã Thuần Thiện ngày càng phát triển hàng năm cùng với cả dòng họ số con cháu đi xa đã đóng góp hàng trăm triệu đồng để tu bổ nhà thờ, mua sắm nội thất trong từ đường, cải tạo khuôn viên, xây dựng khu lăng mộ, nghĩa trang trang nghiêm tôn kính. Nhiều năm liền dòng họ đạt “dòng họ khuyến học” Hiện dòng họ có 56 cháu đậu đại học, 36 cháu đậu cao đẳng, 1 cháu đạt giải Nhì đường lên đỉnh Olympia.

Ngót 400 năm kể từ ngày Đức Tổ Bùi Quang Du về lập nghiệp (1624), họ Bùi xã Thuần Thiện từ “Buổi sơ khai ngôi Thủy Tổ/đời nối đời chung họ phân chi/Cây cao bóng cả sum suê/lá rơi về cội người về tổ tông”. Tiếp nối truyền thống quý báu của các bậc tiên liệt, con cháu họ Bùi xã Thuần Thiện ý thức sâu sắc rằng “Phúc có tổ tiên gây dựng trước/Đức chờ con cháu sửa sang sau”. Ngày nay, trong công cuộc đổi mới đất nước do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo, con cháu Họ Bùi xã Thuần Thiện cho dù đi xa hay ở tại quê nhà cũng luôn rèn luyện, phấn đấu để trưởng thành, gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện các đường lối của Đảng, hiến pháp, Pháp luật của Nhà nước, quy định của chính quyền, tích cực lao động xóa nghèo, phấn đấu đạt tiêu chuẩn dòng họ văn hóa, tích cực hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới, góp phần tích cực cùng Đảng bộ và nhân dân xã nhà xây dựng quê hương Thuần Thiện dân chủ, công bằng, văn minh, cuộc sống ấm no hạnh phúc.